KIDEM TAZMİNATI DAVASI
İş Hukuku kapsamında işçilerin en önemli meselelerinden birisi Kıdem tazminatı meselesidir. İş sözleşmelerinin, işverence ya da işçi tarafından haklı ya da haksız olarak fesih edilmesi durumunda kıdem tazminatı şartlarının oluşması halinde işçiler, aynı işveren bünyesinde çalışmış oldukları toplam sürelere göre kıdem tazminatı hakkı kazanmaktadırlar.
Bu kapsamda işçilerin karşılaştıkları; kıdem süresi nasıl hesaplanır, kıdem tazminatına esas ücret nasıl hesaplanır, tazminatta brüt ücret nasıl hesaplanır, kıdem tazminatı tavanı ne kadardır, 1 yıllık kıdem tazminatı nedir, kimler kıdem tazminatı alabilir, şartları nelerdir gibi sorular cevaplanmaya çalışılacaktır.
KIDEM TAZMİNATI NEDİR?
Kıdem tazminatı, 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14.maddesinde düzenlenen ve belirli şartlar dahilinde iş sözleşmesinin fesih edilmesi ya da sona ermesi hallerinde işçilere ödenen bir tazminat türüdür. Kıdem tazminatı alabilmek için iş sözleşmesinin aşağıdaki nedenlerle sona ermesi gerekmektedir:
- İşverence haksız olarak,
- İşçi tarafından haklı sebeplerle,
- Askerlik sebebi ile
- Kanun ya da Cumhurbaşkanlığı kararnamesi gereği kurulan, kurum veya sandıklardan aylık yahut toptan ödeme almak amacıyla,
- Sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısının dolması nedeni ile emekliliğe hak kazanılması halinde,
- Evlenen kadının evlenme tarihinden itibaren 1 yıl içerisinde kendi isteği ile,
- İşçinin iş sözleşmesi devam ederken vefat etmesi,
Şayet iş sözleşmeleri yukarıda yazılı hallerden birisi nedeni ile sona ermiş ise işçiye, iş sözleşmesinin devam ettiği süre boyunca her 1 yıl için 30 günlük kıdem tazminatının ödenmesi gerekmektedir.
KIDEM SÜRESİ NASIL HESAPLANIR?
Yukarıda belirtiğimiz üzere 1475 sayılı İş Kanunu’nun 14.maddesinde kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağı açıkça belirtilmiştir. Bu kapsamda işçinin aynı işveren bünyesinde geçirmiş olduğu her bir yıl için 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödemesi yapılması gerekmektedir. Yıldan artan süreler için de yine bu oran üzerinden günlük hesaplama yapılmaktadır. Örneğin; 1 yıllık kıdem tazminatı 30 günlük brüt ücrettir.
KIDEM TAZMİNATINA ESAS ÜCRET NASIL HESAPLANIR?
Kıdem tazminatı hesaplamasında esas alınacak ücret ise işçinin işten ayrıldığı tarih itibarı ile işverenden almakta olduğu son brüt ücret tutarıdır. Mahkemeler nezdinde hesaplamalar işçinin aldığı en son brüt ücret üzerinden yapılmaktadır. Peki tazminatta brüt ücret nasıl hesaplanır sorusunun cevabı ise; işçinin aldığı son net ücret, vergi kesintileri, SGK primi kesintisi ve işçiye her ay düzenli olarak yapılan tüm kesintilerinin toplamıdır. İşçinin 1 yıllık kıdem tazminatı ne kadar sorusunun cevabı ise belirtilen tüm ücretlerin toplamı ile 30 günlük giydirilmiş brüt ücreti üzerinden bulunmaktadır. Ayrıca belirtmek gerekir ki kıdem tazminatı tavan ücreti her yıl hazine ve maliye bakanlığının genelgesi ile belirlenmekte olup, bu kapsamda Kıdem tazminatı tavanı 2021 yılında 7.638,96-TL olmuştur.
KIDEM TAZMİNATI DAVASI ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Kıdem tazminatı dava açma süresi ne kadardır sorusunun cevabı İş Kanununda düzenlenmiştir. Bu kapsamda Kıdem tazminatı alacaklarında zamanaşımı süresi iş kanunu ile 5 yıl olarak belirlenmiştir. İşçinin iş sözleşmesi kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde sona ermiş ise, iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde kıdem tazminatı davasının açılması gerekmektedir. 5 yıllık zamanaşımı süresinin dolmasından sonra dava açılması durumunda dava zamanaşımından reddedilebilecektir.
KIDEM TAZMİNATI DAVASI NE KADAR SÜRER?
İşçi alacakları konusunda en çok merak edilen sorulardan birisi da işçi alçakları için açılan davaların ne kadar sürdüğüdür. Adalet bakanlığı tarafından başlatılan Yargıda Hedef Süre uygulaması kapsamında işçi alacakları için öngörülen hedef süre 540 gün yani 18 aydır. Ancak bu süre mahkemelerin iş yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilmekte, hedeflenen süreden daha kısa sürede sonuçlanan davalar olduğu gibi uzun yıllar süren davalarda olabilmektedir. Yine davalar İş Mahkemesi nezdinde sonuçlanmasına rağmen davalı işverence İstinaf, Yargıtay Kanun yollarına başvurulabilmekte ve bu süreçlerde işçilerin haklarına kavuşmasını uzun süreler engelleyebilmektedir. Bu kapsamda sürecin profesyonel olarak bir avukat aracılığı ile takip edilmesi tavsiye edilmektedir.
KIDEM TAZMİNATI DAVASI NASIL AÇILIR?
İşçiler tarafından sıkça; İş mahkemesine başvuru nasıl yapılır, kıdem tazminatı davası nasıl açılır şeklinde sorular sorulmaktadır. Kıdem tazminatı davası iş mahkemelerine verilecek bir dava dilekçesi ile açılmaktadır. Ancak bu hususta belirtmek gerekir ki, hali hazırda kıdem tazminatı davası açmadan evvel arabuluculuk kanun yoluna başvurma zorunluluğu getirilmiştir. Dava açmadan önce uzman avukat desteği alınmasında fayda vardır.
KIDEM TAZMİNATI DAVASI ARABULUCULUK
Hangi davalarda arabuluculuk yolunun zorunlu olduğu kanunlarla belirlenmektedir. 7036 sayılı kanunda arabuluculuk hususunda belirlemelere yer verilmiştir. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile İşçi ve işveren arasında görülecek olan her türlü ücret alacakları ve işçilik alacaklarından kaynaklanan uyuşmazlıkların 01.01.2018 tarihinden sonra zorunlu olarak arabuluculuk yolu ile çözümlenmesi öngörülmüştür. Bu kapsamda kıdem tazminatı davası açmadan evvel iş davalarında arabuluculuk yoluna kanun gereği başvurmak zorunludur.
KIDEM TAZMİNATI DAVASI GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Kıdem tazminatı davası için hangi mahkemeye başvurulması gerektiği yine 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu ile belirlenmiş olup, İşveren ile işçi arasında işçilik alacaklarından doğan uyuşmazlıklar için görevli mahkeme İş Mahkemeleri’dir. İş mahkemesi olmayan yerlerde görevli mahkeme ise o yerdeki Asliye Hukuk Mahkemeleri’dir.
Kıdem tazminatı davasında yetkili iş mahkemesi ise yine İş Mahkemeleri Kanunu uyarınca belirlenmektedir. İlgili düzenleme gereği, davalı gerçek veya tüzel kişinin dava tarihindeki yerleşim yeri veya işin yapıldığı yer veya birden fazla davalı bulunması halinde bunlardan birinin yerleşim yerindeki mahkemeler yetkilidir. Örneğin davalı işverenin kayıtlı adresinin Çanakkale ili merkez ilçesi olması durumunda ya da işin yapıldığı yerin Çanakkale Merkez ilçesi olması durumunda yetkili mahkeme Çanakkale İş Mahkemeleri olacaktır.
KIDEM TAZMİNATI DAVASINDA AVUKATIN ÖNEMİ
İşçi ile işveren arasında doğan uyuşmazlıklar için açılmış ya da açılacak davaların uzman bir avukat aracılığı ile takip edilmesi önem arz etmektedir. Kişiler herhangi bir hukuki destek almaksızın davalar açmakta, hatalı ya da eksik taleplerde bulunmakta, usuli işlemleri gerektiği gibi yapamamakta ve mağduriyetlerini daha da arttırmaktadırlar. Ayrıca belirtmek gerekir ki; uzman bir avukata danışmadan açılan kıdem tazminatı davası reddedildiğinde, kişiler, yargılama gideri ve karşı taraf avukat vekalet ücreti ödemekle karşı karşıya kalmaktadırlar. Gerek işçilerin gerekse işverenlerin bir dava açmadan evvel veya kendilerine bir dava açılması durumlarında mutlaka alanında uzman bir avukata danışmaları tavsiye edilmektedir. Yazgan&Çelik Hukuk Bürosu olarak, Çanakkale’de kıdem tazminatı davası ve iş davalarında tecrübeli avukat kadromuz ile müvekkillerimize hizmet vermekteyiz.
