Bu çalışmamızda “Tazminat nedir? Tazminat davasında ne kadar para alınır? Tazminat davasını kaybedersem ne olur? Tazminat davası ne kadar sürer? Darptan sonra tazminat davası açılır mı? Boşanmada hangi durumlarda tazminat alınır?Maddi ve Manevi tazminat davası arasındaki farklar nelerdir?” gibi sorulara cevap verilmeye çalışılacaktır.
Tazminat; herhangi bir nedenle herhangi bir kişinin malvarlığında veya şahsi değerlerinde oluşan zararların, zarardan önceki eski hale gelmesini sağlamak ya da bir nebze de olsa zararın etkisini azaltmak amacı ile sorumlu kişilerce ödenmesi gereken parasal ya da maddi bir değeri olan edimdir. Söz konusu zararların giderilmesi kişilerin özgür idaresi ile serbestçe sağlanmaz ise mahkeme yoluna başvurularak zararın giderilmesi talebi ile açılan davalara da tazminat davası denilmektedir. Tazminat davası, hukuk düzenimizde, genel hatları ile maddi tazminat davası ve manevi tazminat davası olarak iki ana başlık altında toplanmıştır.
MADDİ TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
En basit tabiri ile kişilerin malvarlığında meydana gelen ve para ile ölçülebilen(hesaplanabilen) zararların tazmin edilmesi için açılan davaya maddi tazminat davası denilmektedir. Ancak tabi ki ortaya çıkan her zarardan dolayı maddi tazminat davası açılması mümkün olmayıp, dava açabilmek için bazı şartlar mevcuttur.
Maddi Tazminat Şartları:
- Zararlandırıcı bir fiil
- Maddi olarak hesaplanabilir zarar(Örn; destekten yoksun kalma tazminatı)
- Kusur
- İlliyet Bağı
Şeklinde olup, bu şartlar dışında bazı hallerde de farklı maddi tazminat davaları açılabilmektedir.
Ayrıca uygulama da ve çeşitli kanunlarda farklı tazminat türleri düzenlenmiş olup, genel olarak işçi alacakları içerisinde yer alan kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi alacak davaları da tazminat davaları içerisinde sayılabilmektedir.
MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NEDİR?
Manevi tazminat; zararlandırıcı bir olay nedeni ile parasal olarak ölçülmesi mümkün olmayan ancak kişilerin şahsında ve benliğinde meydana gelen üzüntü, acı, elem ve kederden dolayı zarar sorumlularından talep edebilecekleri tazminat türüdür. Manevi tazminatın herhangi bir hesaplama yöntemi olmayıp, Yargıtay Kararları ve ilgili mevzuatlar doğrultusunda, Hakim’in vicdani kanaati ile olayın etkisine göre takdir edilmektedir.
Manevi Tazminat Şartları Nelerdir?
Yine manevi tazminat talep edebilmek için bazı şartlar mevcut olup bunlar;
- Zararlandırıcı bir olay
- Zararlandırıcı olay nedeni ile kişide acı,üzüntü, elem ya da keder meydana gelmesi,
- Kusur
- İlliyet Bağı
Olarak sıralanabilir.
MADDİ MANEVİ TAZMİNAT DAVASI FARKLARI NELERDİR?
Maddi ve manevi tazminat arasındaki fark; maddi tazminatın para ile ölçülebilir yani hesaplanabilir olması, manevi tazminatın ise hesaplanmasının mümkün olamamasıdır. Bu nedenle malvarlığında maddi açıdan bir zarar doğmamış olsa bile, söz konusu olay nedeni ile kişide acı, üzüntü, elem ya da keder meydana gelmiş ise her hâlükârda manevi tazminat talep edilebilecektir.
MADDİ MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NASIL AÇILIR ?
Zararlandırıcı bir olay nedeni ile maddi manevi olarak zarara uğrayan kişiler, bir avukat aracılığı ile ya da şahsen hazırladıkları tazminat davası dilekçesini ile mahkemelere vererek davalarını açabilirler. Ancak davaların doğru açılması ve zararın tam olarak tazmin edilebilmesi için bir avukat desteği alınması tavsiye edilmektedir.
TAZMİNAT DAVASI NE KADAR SÜRER?
Tazminat davaları; zarar doğuran olayın niteliğine, fiilin ve failin tespit edilme süresine, zararın tespit edilebilir hale gelmesine, tarafların kusur durumlarının tespit edilme sürelerine göre değişik sürelerde sonuçlanabilmektedir. Bu açıdan her olayın özelliğine göre dava süreleri değişmekte olup, kesin bir süre belirtilmesi mümkün olamamaktadır.
TAZMİNAT DAVASI HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Talep edilen tazminat türlerine göre hesaplama yöntemleri değişiklik göstermektedir. Örneğin destekten yoksun kalma tazminatı ölen ve geride kalan kişilerin yaşlarına, gelir durumuna ve kusur durumuna göre hesaplanmakta iken, bir binada meydana gelen zarar ise kullanılan malzemeler ve işçilik bedeline göre hesaplanmaktadır. Dolayısı ile her olay niteliği itibarı ile farklı hesaplama yöntemlerine tabidir. Bu açıdan bir tazminat davasında ne kadar para alınır şeklinde bir soruya doğrudan cevap vermek mümkün olmayıp, her olaya göre uzman bilirkişiler tarafından hesaplama yapılması gerekmektedir.
MADDİ MANEVİ TAZMİNAT DAVASI ZAMANAŞIMI
Yine maddi manevi tazminat davalarında zamanaşımı her olayın niteliğine göre değişmektedir. Örneğin idarenin bir eylem veya işlemi nedeni ile ortaya çıkan zararlarda, zararın ve sorumlunun öğrenildiği tarihten itibaren 1 yıl içerisinde dava açılması gerekmekte iken, iş kazaları nedeni ile açılacak davaların zamanaşımı ise 10 yıldır. Bu açıdan maddi manevi tazminat davası açılmadan önce alanında uzman bir avukat desteği alınması ve zararın zamanaşımına uğrayıp uğramadığının öğrenilmesi tavsiye edilmektedir.
TAZMİNAT DAVASI FAİZ HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Zarar doğuran olaylara göre faiz hesaplamaları değişmektedir. Ticari bir iş nedeni ile ortaya çıkan zararlara ticari faiz talep edilebilirken, ticari niteliği olmayan diğer zararlar yönünden ise yasal faiz talep edilebilmektedir. Bazı hallerde de kanun koyucu tarafından işletilmesi gereken faizler kanun maddeleri ile belirlenmiştir.
TAZMİNAT DAVASI HARÇ HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
Tazminat davası harç hesaplama işlemleri için internette çeşitli siteler bulunmakla beraber, harç miktarları davaların türüne ve talep edilen miktarlara göre değişiklik göstermektedir. Harçlarda eksiklik bulunması durumunda mahkemeler tarafından söz konusu harçların belli süreler içerisinde tamamlanması istenilmektedir.
MANEVİ TAZMİNAT MİKTARI NEYE GÖRE BELİRLENİR?
Manevi tazminatın niteliği itibarı ile hesaplanabilir olmadığını yukarıda belirtmiştik. Manevi tazminatlar, zarar doğuran olayın niteliğine, kusur durumlarına, zararın boyutuna, zararın kişi üzerinde bıraktığı acı, üzüntü ve elem boyutuna göre Hakimler tarafından takdir edilmektedir. Bu nedenle manevi tazminat miktarı her olayın öznel niteliklerine göre belirlenmektedir.
DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Maddi manevi tazminat davalarında görevli mahkemeler zarar doğuran olayın niteliğine göre değişmektedir. Örneğin; kamu görevlilerinin eylemlerinden dolayı uğranılan zararların giderilmesi için açılan tazminat davalarında görevli mahkeme İdare Mahkemeleri iken, özel hukuk kişileri arasında görülecek davalar ise Hukuk Mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Bu kapsamda dava açmadan evvel uzman bir avukat desteği almak önem taşımaktadır.
Maddi manevi tazminat davalarında yetkili mahkeme ise çeşitli özel kanun maddeleri doğrultusunda belirlenmektedir. Örneğin; haksız bir fiilden dolayı, fiilin gerçekleştiği veya zararın ortaya çıktığı veya ortaya çıkma ihtimalinin bulunduğu yer ya da zarar gören kişinin yerleşim yerinde dava açılabilmektedir. Zarar doğuran olayın Çanakkale ilinde gerçekleşmesi halinde ya da zarar gören kişilerin yerleşim yerinin Çanakkale olması durumunda Çanakkale Mahkemelerinde dava açılabilmektedir. Açıklanan nedenler ile dava açılmadan evvel uzman bir avukat desteği alınması tavsiye edilmektedir.
MADDİ MANEVİ TAZMİNAT DAVASINDA AVUKATIN ÖNEMİ
Yukarıda değindiğimiz üzere maddi manevi tazminat davaları başlı başına uzmanlık gerektiren dava türlerindendir. Özellikle kişilerin benliklerinde meydana gelen zararlardan olayı talep edilecek maddi ve manevi tazminat miktarlarının tespiti noktasında tazminat hukuku alanında deneyimli ve uzman bir avukat desteği almak son derece önemlidir. Aksi durumlarda mağduriyetler daha da artabilmektedir. Çanakkale’de maddi ve manevi tazminat davası alanında uzman avukat kadromuz ile müvekkillerimizin haklarına kavuşması için özveri ile çalışmaktayız.
